Toen ik Hippach kocht, wist ik dat hij last had van angstagressie. Ik kende hem immers al goed voor ik hem kocht. Hij werd als drie jarige van de wei geplukt en ‘moest het gaan doen’. Hij moest vast staan op de poetsplaats en hij moest maar binnen no time snappen dat een hoofdstel, een bit, een zadel, iemand op zijn rug en de hoefsmid heel gewoon zijn. Hij moest zijn bloedlijnen gaan waarmaken. Zijn bloedlijnen bepalen echter ook dat bij hem de angst meer aan de oppervlakte zit dan bij veel andere paarden. Met hem was meer geduld en een andere benadering veel beter geweest, maar helaas werd door zijn trainster, naast de gebruikelijke haast, gebruik gemaakt van technieken die meer kwaad dan goed hebben gedaan.
Als Hip zo afschuwelijk werd aangepakt en probeerde te vluchten, dan kreeg hij er nog erger van langs. Niet heel gek dat hij in dat geval agressief reageerde. Dat zou ik zelf ook doen. Helaas werkt dit in de hand dat de angstagressie een geconditioneerde emotionele respons wordt. Het vastzetten bijvoorbeeld werd direct aanleiding voor Hip om compleet over de emmer te gaan. Een poetsplaats ook. De combinatie van die twee samengestelde stimuli en je had een feest te pakken.
Hoewel het heel spannend klinkt om een paard met angstagressie te kopen (en dat is het ook), wist ik vanaf het begin dat wij het samen zouden kunnen gaan oplossen. Ik kon immers op een prachtige manier contact met hem maken en ik wist dat dit het begin zou zijn van zoveel meer. Het was voor mij de aanleiding om een op de wetenschap gebaseerde opleiding te volgen om Equine Behaviourist te worden, oftewel Gedragsdeskundige voor Paarden.
Natuurlijk heb ik Hip eerst laten bijkomen toen hij bij mij kwam. Toch ben ik ook vrijwel meteen met clickertraining begonnen. Clickertraining, oftwel R+ (positieve bekrachtiging), heeft als groot voordeel dat je er geconditioneerde angsten mee kunt oplossen en dat het 100% welzijnsproof is! Deze methode is nooit aversief, maar juist altijd gericht op het welzijn, positiviteit en kalmte. Het verandert letterlijk de hersenpaden, het zenuwstelsel en het soort hormonen dat wordt afscheiden (van adrenaline bijvoorbeeld naar dopamine). In dit kader heb ik Hip bewust eerst geleerd om zijn hoofd omlaag te brengen. Wanneer het hoofd omlaag is, dan worden er hormonen aangemaakt die bij kalmte horen. Denk maar aan hoe kalm een paard is, als hij graast. En het tegenovergestelde, een paard dat stress heeft doet vaak zijn hoofd helemaal omhoog. Later bleek dat het aanleren van de lage hoofdhouding een super keuze was. Het werd regelmatig een redding en ook de basis voor het aanleren van nieuwe dingen of het omvormen van angst naar vertrouwen.
Al vrij in het begin, Hip was pas 4 toen hij bij mij kwam, raakte Hip in paniek op de poetsplaats. Ik vroeg hem zijn hoofd omlaag te doen, zonder dwang, maar juist met een target, waardoor hij op dat moment net genoeg kalmeerde om weer contact met hem te krijgen en in rust van de poetsplaats af te lopen. Wat was dat een overwinning voor ons allebei. Zeker in het begin waren er wel eens cruciale momenten. Het mooie is, dat oude hersenpaden die niet meer gebruikt worden (angst/paniek) uiteindelijk verdwijnen en dat nieuwe hersenpaden (hoofd omlaag bij stress om kalmte te krijgen) steeds sterker worden. Nu is het zelfs zo dat Hip er zelf voor kiest om zijn hoofd omlaag te brengen wanneer hij iets spannend vindt. Zo kan hij blijven nadenken en normaal blijven functioneren.
Houding beïnvloedt dus gedrag en verandert letterlijk de hersenen. Hiermee kun je een paard dus blijvend helpen. Het is dan natuurlijk wel belangrijk om dit in alle rust aan het paard te leren en niet het paard te dwingen het hoofd naar beneden te brengen. Dit heeft namelijk een heel ander effect.
Zo zet ik de houding op allerlei manieren in bij het trainen van paarden. Kalmte vind ik belangrijk omdat je dan kunt blijven communiceren met elkaar. En er zijn ook andere mooie koppelingen te maken. Zo kun je een paard dat stress of angst heeft beter laten stil staan en het hoofd omlaag vragen dan hem er ‘doorheen rijden’. De draf en galop zijn namelijk gekoppeld aan het overlevingsmechanisme vluchten en ook aan vechten. Je kunt je voorstellen dat kalmte simuleren met de houding, een paard ook werkelijk kalmer maakt. Het brein weet namelijk het verschil niet tussen een gesimuleerde houding en een echte houding. Het paard gaat er zelf ook steeds vaker bewust voor kiezen om de kalme houding aan te nemen. Je geeft hem tools om het op te lossen. Goed aangeleerde houdingen, die ook passen bij het moment en de mindset, zijn een super tool.
Heb jij een paard met angst? Of wil jij je paard gewoon fijne dingen leren op een positieve manier? Neem dan gerust contact met me op.
Hartelijke groet,
Merel Burggraaf
NAC Equine Behaviourist Level 1
2 Replies to “Hoe Houding Gedrag Beïnvloedt”