Heel je Paard – Deel I Hoeven

Zie jij soms ook de bomen door het bos niet meer als het op de zorg voor je paard aankomt. Oh, geloof me, ook ik heb een hele zoektocht achter de rug en die begon ik bewust zodra ik Hippach kocht. En ik denk dat die zoektocht nooit helemaal verdwijnt. Er is altijd wel weer iets nieuws te ontdekken. Ik vind het, zeker achteraf, zo’n mooie, interessante zoektocht. En ik deel graag delen met die zoektocht met jou omdat ik hoop dat het jou een zoektocht bespaart en ik je hoop te inspireren in de manier waarop je naar je paard en zijn ‘probleem’ kunt kijken.

Hoeven
Het eerste deel waarmee ik begin is eigenlijk een van de meest recente dingen waarmee ik ben bezig geweest. Natuurlijk heb ik altijd de hoeven van Hippach laten bekappen, heb ik veel aandacht besteed aan rust en vertrouwen tijdens het bekappen en ook aan het vergroten van Hippach’s balans waardoor voetjes geven makkelijker werd. Maar veel verder dan dat heb ik me eerder niet verdiept in hoeven. Het leken van die ‘dingen’ die, op het bekappen na, zichzelf wel regelen. Ik werd ‘wakker’ rondom de hoeven in september 2020 omdat ik onverklaarbare moeilijkheden kreeg met Hippach tijdens het trainen.

Ik had sinds enkele maanden les van iemand die ons hielp met de verticale balans en rechtrichten en Hip deed het super. Tot hij tijdens de training steeds meer begon te protesteren. In eerste instantie vermoedde ik dat het te maken had met de uitdagingen die hij tegen kwam, maar hij overwon de zogenaamde uitdagingen niet. Dat zou hij normaal gesproken wel doen. Hij heeft soms wat vertrouwen en overtuiging nodig, maar dan gaat hij ook voor me door het vuur. Nu werd hij steeds heftiger. Het was het klassieke geval van een paard dat steeds harder gaat schreeuwen. En dat gebeurde telkens als we meer tempo vroegen. Helaas interpreteerde de instructrice het als een dominantieprobleem, maar daar trapte ik niet in. Hippach heeft een duidelijke mening en heeft bij mij genoeg zelfvertrouwen terug gekregen om weer te durven aangeven dat hij iets niet kan. En dan moeten wij wel luisteren.

Hip kon niet wat wij vroegen. Dat voelde ik heel duidelijk en daarom heb ik holistisch praktijk Den Hoek gebeld om een afspraak te maken met de paardenarts die ik sowieso ieder jaar laat komen voor een ‘apk’. Zij is ook chiropractor en heeft nog veel meer kwalificaties. Tijdens het onderzoek werd duidelijk dat Hippach inderdaad pijn had. En de meest opvallende pijn vond ik de pijn in zijn schoft. En omdat het schoftgebied zo duidelijk naar voren kwam, viel er bij mij ineens een kwartje. Alles in mijn systeem riep ‘hoeven’. Daarmee had ik nog niet de antwoorden, maar wel de start van een nieuwe zoektocht.

Met Hip ging ik weer een herstelfase in. Hij werd behandeld en ik heb de training even los gelaten. Intussen begon ik te lezen. In Florida, bij de vrouw waar ik inmiddels twee keer was geweest, had ik al volop kennis gemaakt met ‘natuurlijk bekappen’, ‘hoof mappen’ en meer natuurlijke vormen van hoefrevalidatie (bijvoorbeeld verschillende ondergronden). Ik las, ik volgde webinars en heb in 2021 een basiscursus hoefbekappen gedaan bij Klaas Feuth. Mijn ogen gingen echt open, wagenwijd! Ik was eigenlijk gelijk al bij de ‘missing link’, namelijk het verschil tussen toontreden en landen op de hiel. Hip was een toontreder geworden, maar daarmee mis je compleet de verende werking van de hoef en vangt de schoft (in het geval van de voorbenen) alle klappen op. Daar is de schoft niet voor bedoeld! Ook krijgen de pezen in de benen grote klappen en loop je een enorm risico op hoefkatrolontsteking en dergelijke.

De hoeven hebben zo’n prachtig verend mechanisme. Bij het landen zet de hoefwand even uit, de straal heeft een belangrijke rol bij de landing en het straalkussen boven de straal ook. Dit geeft allemaal demping en balans! De pezen kunnen vervolgens ook hun werkelijke functie uitvoeren zonder dat ze klappen krijgen. Tijdens de zwaai van het been naar beneden slingert het bloed tot in de kleinste vaatjes in de hoef. Met als hoogtepunt tijdens de landing. Om vervolgens, doordat de hoef na het uitzetten weer verkleint en verder slingert, het bloed (nu met afvalstoffen uit de hoef) weer naar het lichaam te vervoeren. Je krijgt dus een betere doorbloeding tot in de hoeven met een betere aanvoer van voedingsstoffen en een betere afvoer van afvalstoffen. Het zijn vier extra harten.  

De afwezigheid van een goede demping door het toontreden had Hippach dus pijn bezorgd in zijn schoftgebied. Ik vond het fijn dat ik daarachter kwam, maar de zoektocht was nog niet helemaal over. Wat was de reden dat Hippach met toontreden was begonnen? In eerste instantie zocht ik de oorzaak bij de manier van bekappen. De manier van bekappen was namelijk niet goed genoeg. Hij werd bekapt alsof er een ijzer onder moest. Naar hielen en teen werd niet echt gekeken. De straal werd enorm bijgesneden en er bleef altijd een stuk hoefwand staan. En dat terwijl tijdens de landing de straal nou juist zo belangrijk was en de hoefwand niet bedoeld is om te dragen. Mijn toenmalige hoefsmid, die ik erg graag mag omdat ze Hip enorm heeft geholpen met het terug winnen van zijn vertrouwen, kijkt erg ‘traditioneel’ en zei dat het toontreden niet op te lossen was. Door wat ik gelezen had, wist ik dat dit niet waar was.

Ik vond een natuurlijk bekapper en dit bracht al gelijk verandering. Ze wees me op rotstraal. Ze was erg goed, maar niet de juiste match voor Hippach, dus zocht ik verder en vond een bekapper met onwijs veel kennis en die veel paarden doet binnen de Equicare-Plus-club waarvan ik sinds vorig jaar ook deel uitmaak. Niet alleen is Hip bij hem ontzettend kalm en braaf, hij wees me met klem op het oplossen van de rotstraal. Een paard met pijn in de straal en dus het hele hielgebied gaat toontreden omdat het gebied van de hiel te vermijden, logisch! Ik heb rotstraal eerlijk gezegd onderschat. Sterker nog, ik heb het in eerste instantie niet eens goed herkend.

Daarop ben ik aan de slag gegaan met de middelen van Unique-Horn, ontwikkeld door onder andere hoefrevalidatiespecialist Klaas Feuth. Dit zijn middelen die de bacterie aanpakken en het gezonde weefsel heel houden. Veel middelen die rotstraal aanpakken, beschadigen ook het gezonde weefsel. Dat lijkt me niet zinvol. Natuurlijk vindt Hip het niet altijd fijn dat ik speciale watjes met een middel erin in de straalgroeve moet duwen, maar dit gaat ongetwijfeld de goede kant op. Het gevolg is dat Hip hierdoor veel functioneler en correcter kan bewegen en dat daardoor de hoeven ook op een betere manier gaan slijten. En natuurlijk komt dan de demping terug en dat komt de hele bovenlijn (of eigenlijk zijn hele lijf) ten goede.

Ik ben zo blij dat ik achter deze informatie ben gekomen. Dit is nou zoiets waar ik meteen veel meer van had willen weten. Maar ja, er komt zoveel op je af als je aan een paard begint. En hoewel ze letterlijk de basis zijn, zijn de hoeven meestal nog teveel de ondergeschoven kindjes. De Engelsen zeggen niet voor niets ‘no feet no horse’.

Hip na het trainen en recent bekapt. Je ziet dat hij (volledig uit zichzelf) prachtig vierkant staat. Je ziet ook dat hij bijvoorbeeld met de rechter achterhoef de hiel nog wat ontziet. Inmiddels, na dagelijks behandelen, is dit gelukkig wel aan het verbeteren en landt hij ook duidelijk anders aan de longe.

Overigens, de hoeven maken deel uit van het fasciale systeem en daarmee dus letterlijk verbonden met en van invloed op alles in het lichaam van een paard.

Blijf vooral zelf zoeken en uitproberen en ik hoop dat dit jou en je paard op gang helpt.

Hartelijke groet,
Merel Burggraaf

De Hoefsmid, doodeng of super safe?

Equine Awareness Centre Merel Burggraaf succes paardentraining hoefsmid clicker training paard paarden Hippie Boy
Van angst naar nieuwsgierigheid.

Toen Hippie Boy net bij mij kwam, kende hij eigenlijk nog niets en dat wat hij wel kende was gevuld met angst. Vanuit die angst kon hij dan behoorlijk heftig reageren. Natuurlijk heb ik hem eerst de rust gegeven die hij nodig had om weer bij te komen. Echter met een paard weet je ook dat het al snel tijd is voor de hoefsmid. En ook voetjes geven kende hij als 4 jarige nauwelijks…

Ik merkte al heel snel bij Hippie dat hij eigenlijk alles heel graag voor je doet, als hij zich maar veilig voelt. Daar waar hij het stempel kreeg ‘staatsgevaarlijk’ te zijn, had hij eigenlijk alleen uit angst gereageerd. Wanneer een paard uit angst reageert, kiest hij uit de ‘4F’s’ (onder andere ‘fight’ en ‘flight’). Hippie had hierin een vast patroon ontwikkeld. Bij paniek wil hij vluchten. Wordt hij tegengehouden (of denkt hij dat), dan steigert hij van je af om zich los te werken om vervolgens weg te vluchten. Met dat patroon ben ik dus aan de slag gegaan.

In de eerste periode heb ik Hippie Boy geleerd om kalm te reageren door kalmerende oefeningen te doen met hem en door alleen nog maar te werken met positieve bekrachtiging. Hij leerde daardoor steeds weer dat hij niets fout kon doen en dat hij niets te vrezen had. Ook wist hij hierdoor steeds beter hoe hij zichzelf kon kalmeren als hij iets spannend vond. Vervolgens ben ik hem gaan leren om voetjes te geven.

Met de positieve insteek van de training heeft hij heel snel geleerd om, aan de voorkant, zijn voetjes te geven. Ik kon daar ook al heel snel leren om zijn benen naar voren te strekken, allemaal met het oog op de hoefsmid. Mijn gevoel dat Hip heel graag meewerkt, werd telkens weer bevestigd. Hij vond het leuk, werd steeds nieuwsgieriger en open en had altijd de oortjes naar voren. Bij de achterbenen merkte ik dat hij veel moeite had met zijn balans. Het aanleren was hier veel moeilijker. En dan moet je oppassen dat je wel blijft voelen wat de reden is dat het paard ‘weigert’ zijn achterbenen te geven. Ook bij mij stonden er mensen met goedbedoeld advies aan de kant, advies dat goed weerspiegelt hoe er over het algemeen met paarden wordt omgegaan. Hip werd bestempeld als ‘puber’ en een praam om zijn neus zou hem wel leren…

Uiteraard ging dat advies het ene oor in en het andere oor weer net zo hard uit. Dit paard wil alles voor je doen, als hij het kan. En dit kon hij gewoonweg nog niet. Na enkele maanden van dressuurmatig (aan de hand) trainen en behandelingen door de Osteopaat, is ook dit vrij snel stukken beter gegaan. De hoefsmid was nog even een ander verhaal, met name omdat degene bij wie hij in training was, voor Hip bij mij kwam, had verteld dat hij een ‘akkefietje met de hoefsmid’ had gehad. Ik kende die hoefsmid ook en een akkefietje met hem betekent schoppen en slaan. Dat is bij Hip natuurlijk niet anders geweest.

Op de achtergrond had ik inmiddels een hele deskundige en prettige hoefsmid voor Hippie Boy geregeld, een van de weinige vrouwelijke hoefsmeden die dit land rijk is. Hip had inmiddels al heel wat stappen vooruit gemaakt en stond naar mijn zin te hoog op zijn hoefjes, dus hebben we de stap gezet. De hoefsmid kwam. Spannend natuurlijk, maar gelukkig stond zij volledig open voor het verhaal en mijn inzichten.

Geur werkt heel direct op het limbische brein en roept op die manier razendsnel associaties en bijbehorende emoties op. De geur van hoefsmid is voor een paard dan ook gelijk heel herkenbaar. Als ze voorheen uit angst hebben gereageerd, zullen ze dat gelijk weer doen. Onze hoefsmid maakte in alle rust kennis met Hip en op een plek waar hij zich het veiligst voelt, begon zij aan een van de voorhoeven. Ik voelde aan Hip dat hij enorm probeerde te vertrouwen, maar ook dat de spanning van binnen aan het opbouwen was. Al vrij snel kwam het moment van vluchten, waarbij Hip zich al steigerend omdraaide en zich los rukte, om vervolgens terug te vliegen naar de paddock.

Ik deed dat wat de meesten in de paardenwereld je niet adviseren… Ik liet hem gaan en deed dat bewust. Dit zou het moment zijn waarop Hippie Boy zou leren dat er niet meer gestraft werd. Ik liet hem gaan en al bokkend rende hij naar zijn kudde. In alle rust ben ik vanuit een andere richting naar hem toe gelopen. Op een afstandje bleef ik stil staan waarop Hip direct naar me toe kwam en bij mijn schouder bleef staan. Ik kon hem vervolgens mee terug leiden naar de hoefsmid en daar hebben we, met dank aan onze rust, beide voorhoeven kunnen bekappen. Hippie Boy werd hiervoor beloond natuurlijk. Ook mocht hij nogmaals uitgebreid aan het schort van de hoefsmid snuffelen en kreeg hij ook van haar beloningen. Deze ervaring wordt, met behulp van beloningen en geur, in het zenuwstelsel opgeslagen waardoor het iedere keer makkelijker wordt.

Equine Awareness Centre Merel Burggraaf succes paardentraining hoefsmid clicker training paard paarden Hippie Boy 2
Snuffelen aan het schort van de hoefsmid betekent deze positieve ervaring diep opslaan in het limbische brein.

De keer erop kon de hoefsmid ook de achterhoeven bekappen en al vrij vlug daarna is het gelukt om iedere hoef op het paaltje te zetten en in alle rust te bekappen. Hip vindt het nu gewoon leuk als ze komt!

Equine Awareness Centre Merel Burggraaf succes paardentraining hoefsmid clicker training paard paarden Hippie Boy 3
Belonen, en wel op het juiste moment!

Hopelijk inspireert dit verhaal je om naar alles te kijken wanneer je een paard iets nieuws aanleert en het erop lijkt dat hij ‘weigert’ of zich als ‘puber’ gedraagt. Bij dit traject had ik natuurlijk te maken met diepe angst, een lichaam dat het gevraagde nog niet kon uitvoeren en een zeer sensibel paard (van Jazz) dat zich heeft aangeleerd te vluchten zodra hij het spannend vindt. Dit traject heeft enkele maanden geduurd waarbij ik healing en gedragstraining, dressuur oefeningen en Osteopathie heb ingezet om Hip op een kalme manier alsnog te leren zijn voetjes te geven en dat de hoefsmid niet eng is. Een grote uitdaging, zeker als je ook nog bedenkt dat het vastpakken van de benen vanuit de evolutie door een paard volledig geassocieerd wordt met gepakt worden door een roofdier. Een paard moet zichzelf dus op veel vlakken overwinnen in deze situatie. Door deze aanpak is het echter geen moment onveilig geweest.

Met Hip is het gelukt. Het lukt met jouw paard vast ook! Heb je hulp nodig? Neem dan gerust contact met me op.

Hartelijke groet,
Merel Burggraaf