Moet je ook altijd zo lachen als je een hond ziet rennen in zijn slaap? John en ik kunnen daar enorm van genieten bij onze Whippet Olaf. Iets minder bekend is dat ook paarden hetzelfde gedrag vertonen! In mijn vorige blogpost vertelde ik allerlei interessante feiten over slaap en in deze vlog zie je hoe Hippach droomt en over vlaktes loopt, met dank aan een lieve attente stalgenoot die de kans nam om dit te filmen! Aangezien REM slaap super belangrijk is en veel paarden niet in de gelegenheid zijn om dit te bereiken, was ik natuurlijk enorm blij dat ik zag dat Hip hier lekker van kon genieten, naast zijn Eddie.
Hippach in REM-slaap. Zijn pair-bond waakt over hem een belangrijke voorwaarde om REM-slaap te bereiken.
Eigenlijk is het best wel grappig. Hip is een prachtig dressuurpaard, hij kan mooi bewegen, heeft een lief koppie en er zijn genoeg gedragingen die prachtig zijn om te zien bij hem. En toch vind ik slaap een van de mooiste gedragingen, of misschien wel het mooiste gedrag, om te zien. Hoe kan iets wat zo saai is, zo mooi zijn?
Slaap is, net als voor ons, ook voor paarden ontzettend belangrijk en wordt helaas wat ondergewaardeerd. Het is zelfs zo dat erg veel paarden slaaptekort hebben. Ik was dan ook intens gelukkig toen ik van een stalgenootje een filmpje kreeg van Hippach die midden in een REM-slaap was. Maar hoe zit dat nu precies met slaap bij paarden?
Paardenslaapjes
Wat de meeste mensen wel weten is dat paarden staand slapen. Er zijn echter verschillende vormen van slaap en bij paarden is iets bijzonders aan de hand. Paarden hebben een polygefaseerde slaap binnen een circadiaans ritme (een ander woord voor slaap-waakritme of 24-uursritme). Polygefaseerd wil zeggen dat de slaap van het paard een aantal verschillende fasen omvat.
Binnen 24 uur slapen paarden tot 3,5 a 4 uur per dag. Globaal gezien is het grootste deel hiervan non-REM slaap. Dit is nodig om het lichaam op te laden en te herstellen. Slechts 5 minuten per dag heeft een paard REM-slaap. Dit is de slaapfase waarin het brein herstelt, indrukken worden verwerkt en al het geleerde wordt verwerkt.
De volgende stadia zijn interessant en te herkennen als je naar je paard kijkt Fase 1
De lichtste vorm van slaap. Dit is een overgang tussen waak en slaap. Je paard is suffig, laat het hoofd zakken en sluit en opent de ogen. Meestal zie de meer paarden tegelijk in dit stadium. Fase 2
Het brein zorgt er, met electrische activiteit, in deze fase voor dat het paard blijft slapen en dus niet telkens de ogen opent tussendoor. Fase 3 (de eerste fase die onder Short Wave Sleep valt)
Het paard valt dieper in slaap, het kan zelfs snurken en het lichaam stopt met bewegen. Fase 4 (de tweede fase die onder Short Wave Sleep valt)
Diepe slaap, die niet erg zichtbaar is ten opzichte van fase 3, maar die vooral gemeten is aan de hand van de breinactiviteit. Fase 5
Dit is de REM-slaap. Het paard ligt en het lichaam is helemaal ontspannen. Er is geen spierspanning, maar wat je wel kunt zien is ‘rapid eye movement’ waar de afkorting REM vandaan komt. Het brein is tijdens deze slaap actief. Het lichaam rust en het brein verwerkt van alles. Met metingen is aangetoond dat het zeer aannemelijk is dat paarden dromen net als mensen. Paarden vertonen dan namelijk vergelijkbare hersenactiviteit. Je kunt ook andere dingen zien tijdens de REM-slaap, namelijk het bewegen van de benen alsof ze lopen en beweging van de oren e.d. Ook snurken en hinniken komt voor. Dit gedrag kennen we vooral van honden, maar paarden doen dit dus ook.
Fase 3 en 4 zijn de Slow Wave Sleep en duurt per dag ongeveer 2 uur van de bovengenoemde 3,5 à 4 uur. De REM-slaap duurt dus maar 5 minuten per dag, maar is tegelijkertijd misschien wel de belangrijkste vorm van slaap.
Waarom is slaap nou eigenlijk zo belangrijk?
Eerst de voor de hand liggende redenen… Ten eerste is slaap een reactie op vermoeidheid en op omgevingsveranderingen zoals donker en licht. Een andere reden is REM-slaap. REM-slaap is de tijd die een paard (en ook de mens en andere dieren) nodig hebben om gevoelig te blijven voor stimuli uit de omgeving. Concreter gezegd helpt het paarden om oplettender te kunnen zijn, dus meer alert voor gevaren uit de omgeving en dus adequater te kunnen reageren op roofdieren. Een andere reden die heel interessant is, is dat tijdens de REM-slaap alle ervaringen van de dag worden opgeslagen en de onbelangrijke worden verwijderd (onnodige info neemt anders plek in). Het is ook van groot belang om de verschillen te kunnen opslaan in geleerde voorvallen en instinctieve gedragingen.
Er wordt dus tijdens slaap erg veel verwerkt en het is dan ook een zeer actief proces. Short Wave Sleep is nodig om het lichaam te herstellen en REM slaap is nodig om het brein (alle indrukken, emoties, ervaringen, instincten en alles wat geleerd is) te herstellen.
Wat betekent dit voor training?
REM-slaap is van essentieel belang voor een paard om stress te verwerken (denk aan training, reizen in een trailer etc). Er worden ook allerlei neurotransmitters en hormonen aangemaakt. Stressvolle situaties en het houden van paarden in een stal beïnvloeden bijvoorbeeld de serotonine aanmaak en beïnvloeden daarmee de slaap omdat serotonine betrokken is bij een goede slaap. Een tekort aan serotonine en slaaptekort hebben depressie tot gevolg. Met als gevolg dat een paard zich niet erg gelukkig voelt en ook humeurig kan zijn. In ergere gevallen heeft het gedragsproblemen en agressie tot gevolg.
Slaap is dus ook absoluut een welzijnsvraagstuk. Erg veel paarden komen helaas niet toe aan REM-slaap, krijgen slaaptekort en kan gedragsproblemen veroorzaken. Jij weet vast hoe het voelt om slaaptekort te hebben en hoe rottig dat is. Voor een paard is dit niet anders. Slaap is dan ook altijd een van de vele dingen waar ik me op focus tijdens een gedragsconsult. Met wat aanpassingen kun je de slaap van je paard positief beïnvloeden.
Jonge Hippie, weer lekker uitgerust.
Het leuke filmpje van Hippach zijn REM-slaap is zo’n genot, dat ik het binnenkort met je zal delen.
Neem gerust contact met me op als je hulp wil met je paard.
Hartelijke groet,
Merel Burggraaf
NAC Equine Behaviourst Level I
Medium voor Paarden
Paardenportretten
In mijn vorige blogpost schreef ik al over hoe ik Hippach heb geleerd zijn hoofd laag te houden zodat hij makkelijker kalm blijft en in contact blijft met me. In deze leuke nieuwe vlog laat ik zien hoe ik dit precies doe, in dit geval, met een target stick. Hip kent de targetstick natuurlijk al en nu kun je dus zien hoe je deze handige tool vervolgens kunt inzetten.
Veel kijkplezier!
Hartelijke groet,
Merel Burggraaf
NAC Equine Behaviourist Level I
Puppy-paard Hip leerde in het begin vooral dat hij niets meer te vrezen had en hoe hij zichzelf kon kalmeren <3
Toen ik Hippach kocht, wist ik dat hij last had van angstagressie. Ik kende hem immers al goed voor ik hem kocht. Hij werd als drie jarige van de wei geplukt en ‘moest het gaan doen’. Hij moest vast staan op de poetsplaats en hij moest maar binnen no time snappen dat een hoofdstel, een bit, een zadel, iemand op zijn rug en de hoefsmid heel gewoon zijn. Hij moest zijn bloedlijnen gaan waarmaken. Zijn bloedlijnen bepalen echter ook dat bij hem de angst meer aan de oppervlakte zit dan bij veel andere paarden. Met hem was meer geduld en een andere benadering veel beter geweest, maar helaas werd door zijn trainster, naast de gebruikelijke haast, gebruik gemaakt van technieken die meer kwaad dan goed hebben gedaan.
Als Hip zo afschuwelijk werd aangepakt en probeerde te vluchten, dan kreeg hij er nog erger van langs. Niet heel gek dat hij in dat geval agressief reageerde. Dat zou ik zelf ook doen. Helaas werkt dit in de hand dat de angstagressie een geconditioneerde emotionele respons wordt. Het vastzetten bijvoorbeeld werd direct aanleiding voor Hip om compleet over de emmer te gaan. Een poetsplaats ook. De combinatie van die twee samengestelde stimuli en je had een feest te pakken.
Het prille begin, Hip wordt hier begeleid bij het vast staan en mag alles zien wat er aan ZIJN lichaam gebeurt. Met het hoofd zo laag, kan hij mooi blijven denken én blijven leren uiteraard. De volgende stap werd de hoefsmid (lees daarover meer in een van de eerdere blogposts)!
Hoewel het heel spannend klinkt om een paard met angstagressie te kopen (en dat is het ook), wist ik vanaf het begin dat wij het samen zouden kunnen gaan oplossen. Ik kon immers op een prachtige manier contact met hem maken en ik wist dat dit het begin zou zijn van zoveel meer. Het was voor mij de aanleiding om een op de wetenschap gebaseerde opleiding te volgen om Equine Behaviourist te worden, oftewel Gedragsdeskundige voor Paarden.
Natuurlijk heb ik Hip eerst laten bijkomen toen hij bij mij kwam. Toch ben ik ook vrijwel meteen met clickertraining begonnen. Clickertraining, oftwel R+ (positieve bekrachtiging), heeft als groot voordeel dat je er geconditioneerde angsten mee kunt oplossen en dat het 100% welzijnsproof is! Deze methode is nooit aversief, maar juist altijd gericht op het welzijn, positiviteit en kalmte. Het verandert letterlijk de hersenpaden, het zenuwstelsel en het soort hormonen dat wordt afscheiden (van adrenaline bijvoorbeeld naar dopamine). In dit kader heb ik Hip bewust eerst geleerd om zijn hoofd omlaag te brengen. Wanneer het hoofd omlaag is, dan worden er hormonen aangemaakt die bij kalmte horen. Denk maar aan hoe kalm een paard is, als hij graast. En het tegenovergestelde, een paard dat stress heeft doet vaak zijn hoofd helemaal omhoog. Later bleek dat het aanleren van de lage hoofdhouding een super keuze was. Het werd regelmatig een redding en ook de basis voor het aanleren van nieuwe dingen of het omvormen van angst naar vertrouwen.
Al vrij in het begin, Hip was pas 4 toen hij bij mij kwam, raakte Hip in paniek op de poetsplaats. Ik vroeg hem zijn hoofd omlaag te doen, zonder dwang, maar juist met een target, waardoor hij op dat moment net genoeg kalmeerde om weer contact met hem te krijgen en in rust van de poetsplaats af te lopen. Wat was dat een overwinning voor ons allebei. Zeker in het begin waren er wel eens cruciale momenten. Het mooie is, dat oude hersenpaden die niet meer gebruikt worden (angst/paniek) uiteindelijk verdwijnen en dat nieuwe hersenpaden (hoofd omlaag bij stress om kalmte te krijgen) steeds sterker worden. Nu is het zelfs zo dat Hip er zelf voor kiest om zijn hoofd omlaag te brengen wanneer hij iets spannend vindt. Zo kan hij blijven nadenken en normaal blijven functioneren.
Houding beïnvloedt dus gedrag en verandert letterlijk de hersenen. Hiermee kun je een paard dus blijvend helpen. Het is dan natuurlijk wel belangrijk om dit in alle rust aan het paard te leren en niet het paard te dwingen het hoofd naar beneden te brengen. Dit heeft namelijk een heel ander effect.
Hier is Hip anderhalf jaar bij me. Je ziet hier een open en vrij paard. Clickertraining is één van de belangrijkste aspecten die hieraan hebben bijgedragen <3
Zo zet ik de houding op allerlei manieren in bij het trainen van paarden. Kalmte vind ik belangrijk omdat je dan kunt blijven communiceren met elkaar. En er zijn ook andere mooie koppelingen te maken. Zo kun je een paard dat stress of angst heeft beter laten stil staan en het hoofd omlaag vragen dan hem er ‘doorheen rijden’. De draf en galop zijn namelijk gekoppeld aan het overlevingsmechanisme vluchten en ook aan vechten. Je kunt je voorstellen dat kalmte simuleren met de houding, een paard ook werkelijk kalmer maakt. Het brein weet namelijk het verschil niet tussen een gesimuleerde houding en een echte houding. Het paard gaat er zelf ook steeds vaker bewust voor kiezen om de kalme houding aan te nemen. Je geeft hem tools om het op te lossen. Goed aangeleerde houdingen, die ook passen bij het moment en de mindset, zijn een super tool.
Heb jij een paard met angst? Of wil jij je paard gewoon fijne dingen leren op een positieve manier? Neem dan gerust contact met me op.
Dit filmpje vind ik zó leuk! Ik had de dag ervoor Hippach verhuisd naar een andere plek, een paddock paradise. Toen ik de volgende dag weer kwam, wilde ik hem laten wennen aan een onbekende ruimte.
Was hij eerst nog een regelrechte Pietje Paniek wat hem gevaarlijk maakte als je niet weet wat je doet, nu is hij een HELD. Hippie showt dit graag met deze nieuwe vlog! Ik durf te wedden dat je je moeilijk kunt voorstellen dat het ooit heel anders is geweest. Ben jij ook zo trots op Hip?
En daar gaan we dan 🙂 De eerste vlog staat op mijn nieuwe YouTube kanaal. Wat ontzettend leuk om ook op deze manier allerlei paardenkennis met je te delen.
In deze vlog meer informatie over hoe ik target training inzet bij Hippach om hem te helpen een andere houding te vinden in de draf, zonder dominantie, druk en dwang. In vrijheid en met beloning!
Oh ja, onder het filmpje heb ik nog wat meer informatie gedeeld over clicker- en target training, maar ook waar ik die ontzettend leuke turkoois target stick heb gekocht! Het oog wil ook wat.
Toni, het sportpaard dat opeens ernstig van gedrag veranderde.
Onlangs werd ik benaderd door de eigenaresse van Toni. Haar paard was plotseling veranderd van een lieverd naar een paard dat geen aanraking meer wilde en tot overmaat van ramp opeens een flinke beet had gegeven. De blauwe plek op haar arm loog er niet om. Ook haar vertrouwen kreeg een deuk. Sanne, de eigenaresse, heeft gelijk de veearts ingeschakeld voor onderzoek. Dit onderzoek stond vandaag gepland. Een gedragsverandering zoals deze kan heel gemakkelijk ontstaan door pijn en de veearts erbij halen is een eerste vereiste. Ze wilde ook graag van een andere kant laten kijken naar haar paard en sprak een reading en healing met mij af.
De Reading & Healing van Toni
Zodra ik in de buurt kwam van het paard merkte ik op dat ik maagzweren voel. De veearts kan hem verder gaan onderzoeken en behandelen. Ik voelde ook dat het paard meer te vertellen had. Ik werk het liefst in vrijheid zodat het paard kan doen waar hij zin in heeft. Ik krijg dan ook het meest eerlijke gedrag te zien. Het eerste wat er gebeurde is dat hij aan de andere kant van de longeerkraal ging staan, met zijn billen naar ons toe. De oren naar achteren en de uitdrukking op zijn gezicht was er een van gespannen irritatie.
Ik besloot om samen met Sanne te blijven staan. Healings en readings kan ik immers ook doen met een oceaan ertussen. Ik maakte contact met hem en kreeg weer het bewijs van hoe nobel en groots paarden zijn. Hij begon niet met zijn probleem, maar met wat zijn leven bij Sanne voor hem betekent. ‘Zij heeft me voor haar plezier’ hoorde ik, waarbij een golf van rust en vreugde door me heen stroomde, komende van het paard. Vervolgens vertelde hij me het koosnaampje dat ze voor hem heeft. ‘Ze noemt me Toni Chocolonely, dat vind ik heel leuk.’ Op dit moment krijg ik een gevoel alsof ik in de lach schiet. Sanne was blij verrast.
Ik vertel hem dat hij meer mag vertellen als hij dat wil en dat ik er ben om hem te helpen. Hij vertelde me namelijk wel de leuke dingen, maar verder voelde hij nog erg gesloten en afstandelijk. Even loop ik naar een andere kant in de longeerkraal, nog steeds op grote afstand. Ik zie dat Toni signalen afgeeft die aangeven dat hij dit niet prettig vindt. En terwijl ik hem vraag of hij dit goed vindt, hoor ik hem weer. ‘Ga maar bij haar staan, dan hoef ik maar op een plek te letten.’ Prima, ik ben bij Sanne gaan staan en ben verder gegaan met de reading. Hij vertelde me dat hij het vreselijk vond op ‘de vorige plek’, voor hij bij Sanne kwam. Ook voelde ik dat hij van hand tot hand was gegaan. Vervolgens liet hij me beelden zien van hoe hij getraind was. Dit ging er hard aan toe, onder veel druk en met harde hand. Hij vertelde me dat hij een attribuut was en er geen oog was voor wie hij in wezen is. Hij liet me zien dat hij getraind werd door een man en dat deze man vervelend en hard met hem omging. Telkens weer wees hij op de druk. ‘Ook als ik iets niet wilde, bang was of iets niet kon, moest ik.’ Dan laat Toni me beelden zien waarbij hij werd gereden met allerlei hulpteugels, kort en strak in de hals en met veel pijn en druk in de mond. Zijn leven bestond uit niet veel meer dan dit. Ik zag ook een beeld waarbij hij aan het springen was. Ik deelde tijdens de reading alle info met de eigenaresse.
Intussen voelde ik veel releases en voelde ik ongemak in het buikgebied, het si-gebied en de hals. Ik voelde spanning in de hals en de atlas. De hals voelde hard. Dit was nog steeds allemaal op afstand. Telkens nadat ik informatie had doorgegeven aan Sanne en als ik grote releases voelde, dan ontspande het paard. Hij zuchtte, gaapte, likte en kauwde, zijn blik werd zacht en zijn orenspel werd heel anders. Zijn oren gingen naar voren. Soms keek hij heel open om naar ons. En op een gegeven moment liet hij zijn oren heel ontspannen naar voren en opzij hangen, de ogen ontspannen en zacht en dan weer gesloten en ook zijn mond werd zacht.
Nu kwam het moment dat ik bij hem kon gaan hurken en healing kon geven aan zijn hals en buikgebied, nog steeds zonder aanraking. Sanne was bij me. De healing en reading voor dit moment was klaar. Toni had veel laten zien en verteld. Ook duwde hij dankbaar zijn neus tegen me aan.
Nu begon Sanne te vertellen. Ze heeft hem iets langer dan een jaar en heeft veel info opgespoord over hem. Ze had ook foto’s. Foto’s en filmpjes van een harde manier van rijden, met hulpteugels, hard in de hand, getraind door een man, o.a. voor springen. Alles wat ik had gezien klopte, ondanks dat ik niks wist. Ook is Toni behandeld door de veearts voor klachten in de hals. Het verbaast me niet na alle readings die ik al heb gedaan, maar het is leuk dat dit weer een keer volop bevestigd is.
Ik heb Sanne een groot compliment gegeven. Ze geeft dit paard een heel goed leven. Zo goed dat het nu ineens zo ontspannen wordt dat de lichamelijke ongemakken die destijds zijn veroorzaakt zich nu uitten. Het is niet veel anders dan bij mensen namelijk. Als mensen heel hard hebben gewerkt en stress hebben ervaren en vervolgens op vakantie gaan, dan zie je vaak dat er opeens alles uit komt. Dit zie je nu bij Toni. Stresshormonen hebben de pijn en het ongemak jaren onderdrukt.
Daarnaast heb ik benadrukt dat het erg helend is voor het paard dat hij na zo’n beet een healing krijgt en alle hulp die hij nodig heeft. Op ‘de vorige plek’ zou hij vermoedelijk een hele andere reactie hebben gekregen wat de reden is dat hij altijd alles binnenhield en als een robot het werk uitvoerde. In de veiligheid die Sanne hem biedt, zal hij zich steeds meer kunnen gaan openen.
Zo’n enorme gedragsverandering is haast altijd het gevolg van pijn en ongemak. Een paard heeft er dan niets aan als het gestraft wordt of als het als ‘stout’ wordt gezien. Kijk daar als eigenaar alsjeblieft altijd doorheen. Paarden zijn goudeerlijk. Wij zijn het aan hen verplicht te luisteren en te zoeken naar de oorzaak.
Omdat ik ben opgeleid als gedragsdeskundige voor paarden (met een wetenschappelijke basis) kan ik de informatie die binnen komt tijdens een healing en reading met betrekking tot gedrag, problemen en boodschappen nog beter interpreteren en overbrengen op jou als eigenaar. Ook kan ik altijd ondersteunen in overleg met de veearts.
Normaal gesproken ben ik geen fan van de gulden middenweg, zeker niet als het op mijn dieren aankomt. Onlangs echter heb ik een keuze moeten maken die puur op papier de gulden middenweg leek, maar later toch echt de beste keuze bleek.
Om verschillende redenen vond ik dat Hippach er slecht bij stond op de pensionstal waar we in de zomer van 2017 naar toe zijn verhuisd. Ik vond dat de staleigenaren niet goed met hem omgingen. Ook was er geen overleg mogelijk om bepaalde omstandigheden voor Hippach te verbeteren. Dit ging zover dat ik merkte dat hij niet meer gelukkig was en ook kreeg hij klachten aan zijn gezondheid. Zijn weide lag laag en was daarom extreem nat. Daardoor kreeg hij een ontsteking aan zijn achterbeen. In deze droge zomer werd zijn weiland weer goed en heb ik hem daar laten bekomen. Intussen zocht ik naar een nieuwe plek en die vond ik.
Halverwege oktober heb ik mijn paard kunnen verhuizen naar de lang door mij begeerde paddock paradise. Wat ideaal leek, bleek later flink tegen te vallen. Een paddock paradise (PP) wordt vaak als een meer natuurlijke oplossing gezien voor het houden van paarden. Waar veel mensen echter aan voorbij gaan, is dat dit niet altijd zonder meer waar is.
Een van de vaak genoemde voordelen is het leven in kuddeverband, maar in de natuur werkt dit compleet anders. Het belangrijkste verschil is dat paarden in een familiegroep leven en niet een, oneerbiedig gezegd, bij elkaar geraapt clubje veelal ongesocialiseerde paarden. Onderling is dit vragen om problemen. Het kan natuurlijk goed gaan en het kan soms een tijdje nodig hebben, maar in ons geval ging het niet goed. Ondanks het feit dat Hippach heel rustig aan werd geïntroduceerd en ik daarbij allerlei voorzorgsmaatregelen had genomen zodat hij eerst een tijdje kennis kon maken, stond hij binnen de kortste keren buiten de paddock paradise omdat een van de ruinen hem met grof geweld het terrein af had gejaagd. Deze ruin had zich over een veulen ontfermd en bevocht fel iedere concurrentie. Hip gaf alle signalen om conflict te voorkomen en er was meer dan voldoende ruimte om conflict te vermijden, maar de ruin hield niet op. De eigenaresse van de ruin gaf helaas niet thuis en ik wilde Hip niet meer blootstellen aan dit soort risico’s. Na een grondige analyse van de situatie op basis van het zichtbare paardengedrag en de omstandigheden, ben ik zo snel mogelijk gaan nadenken over een andere plek. Intussen stond Hip apart met een Shet, gelukkig.
Zoals met alles in mijn leven volg ik ook bij Hippach altijd mijn intuïtie. Ik moet eerlijk bekennen dat ik deze keer niet goed had geluisterd. In de week vooraf aan de verhuizing voelde ik heel sterk dat ik de verhuizing niet moest doorzetten. Echter een pp leek zo ideaal… De positieve kant is natuurlijk dat ik mijn roze bril heb afgezet met betrekking tot paddock paradises. Ook dit is namelijk niet natuurlijk en niet in alle gevallen de beste optie. Het belangrijkste dat je voor je paard kunt doen, is een afweging maken van alle omstandigheden waar het betreffende paard (en ook jij als eigenaar mee te maken krijgt).
Met deze nieuwe inzichten ben ik opnieuw gaan kijken wat Hip nodig heeft. En vond al snel een plek met de volgende super plusplunten 🙂
– in de zomer 24/7 buiten;
– in de winter alleen ‘s avonds en ‘s nachts binnen in grote stallen van zo’n 3,5 x 5 meter;
– de stal heeft een luik naar buiten toe en Hip kan neuzen met zijn buurman;
– in plaats van alleen maar draaien, kan Hip nu zelfs lopen en liggen in zijn stal;
– buiten staan de paarden in kleine kuddes;
– er werd goed afgestemd welk groepje bij Hip past;
– absoluut onbeperkt ruwvoer (ook op stal), hier wordt de belofte waar gemaakt;
– de eigenaren wonen er en zijn goed bereikbaar, hebben veel oog voor het welzijn van paarden en denken mee in mogelijkheden;
– al bovengenoemde factoren zijn van essentieel belang, maar wat voor Hippach een wel heel grote helende factor is, is dat hij in de kudde is geplaatst bij zijn voormalige beste vriend. Paarden maken vriendschappen voor het leven en hebben in natuurlijke kuddes altijd één boezemvriend, de pair-bond genaamd. Zodra ze elkaar zagen, zaten ze weer als klitteband aan elkaar vast. Dit maakte voor Hippach de verhuizing wel heel makkelijk. Nu kan hij weer spelen, groomen en eten zij-aan-zij met zijn favoriete kleine paardje.
Het was een hectische tijd, maar eind goed al goed. Het is de moeite waard om kritisch te blijven in wat je wil voor je paard en daarbij 100% het belang van je paard voor ogen te houden. Zou ik nog steeds liever willen dat Hip nooit op stal hoeft? Ja in zekere zin wel ja, maar dat ik Hip het contact met zijn beste maatje van twee jaar geleden heb kunnen terug geven, is onbetaalbaar voor hem.
In mijn vorige blog, die deels ging over verveling bij paarden, heb ik beloofd een stukje te schrijven over ‘enrichment of the environment’ oftewel het verrijken van de leefomgeving van een paard. En hoewel we vaak wat beperkt zijn qua mogelijkheden op pensionstallen, zijn er zeker mogelijkheden als je je creativiteit gebruikt.
In mijn visie heb ik het liefste een paard 24 uur per dag buiten in een kudde en dan in een omgeving waar ze kunnen onderzoeken bijvoorbeeld. De kans op verveling is dan kleiner. In Nederland is dit niet altijd voor iedereen weg gelegd. Je hebt je paardje en dan zoek je een plek voor je maatje dat op een goed bereikbare afstand ligt. En dan kies je uit de best mogelijke opties, zoals zoveel mogelijk weidegang, goed hooi, ruimte lichte stallen enzovoorts. Binnen de omgeving die jij vervolgens hebt kunnen kiezen voor je paard of pony, kun je vervolgens met wat kleine aanpassingen en ideeën de leefomgeving net iets interessanter maken voor een paard. En dat is waarmee ik je wil helpen in deze blogpost.
Mijn advies is om zoveel mogelijk te kijken naar de natuur van het paard, dus naar zijn natuurlijke gedrag. Er zijn veel mensen die een jolly ball in de stal van het paard hangen om verveling tegen te gaan. Die jolly ball is na een paar keer snuffelen al helemaal niet meer interessant voor het paard. Ook hier zie je dat, met alle goede bedoelingen en liefde van de eigenaren, er wordt uitgegaan van de mens die balspelletjes heeft uitgevonden. Voor een paard echter betekent zo’n ding helemaal niets. Waar kun je dan bijvoorbeeld wel aan denken?
Paarden zijn in de natuur 18 uur per dag bezig met eten zoeken, zo ook bast en wortels of knollen.
Een paard graast en zoekt zo’n 18 uur per dag naar eten, ook wel ‘browsing’ genoemd. Dat is 18 uur vrije beweging, veelal met het hoofd naar beneden, en lekker in de onderzoekmodus. In die tijd groomen ze elkaar ook, spelen ze en houden ze de wacht. En dan nu in de prakijk 🙂 Op de weide kun je:
– bomen plaatsen (bijvoorbeeld Wilg en Populier) of je kunt takken neerleggen van deze boomsoorten. Paarden strippen daar de bast af en eten dat op. Ook eten ze de blaadjes.
– voedsel verstoppen zoals wortels, pastinaken, appels e.d. Als ze zoiets vinden, hebben ze echt even een ‘jackpot’ moment.
– paardengras met een speciaal kruidenmengsel zaaien zodat ze kunnen kiezen wat ze eten. In de stal kun je:
– op de grond voeren, zodat ze moeten zoeken (hangt af van hoe schoon je paard is).
– wortels, pastinaak, appel e.d. verstoppen in het hooi en tussen het stro. De staltijd wordt op die manier wat interessanter voor je paard.
– een flinke Wilgentak met blad aan de stalwand bevestigen zodat je paard deze kan kaalplukken. Dit mag best wat hoger worden gehangen. In de natuur eet een paard ook van bomen. Ze trekken daar wat van af en eten het dan met de hals weer lager op. Een leuke aanvulling is trouwens dat er een onderzoek is gedaan door Sharon May Davis naar het ontbrekende ‘nugal ligament lamellae’ in de hals van moderne sportpaarden. Paarden missen daardoor stevigheid, kracht en balans in de nek. Die kracht is echter van essentieel belang voor het rijden. Door het paard iets aan te bieden dat hoog hangt trainen ze nekspieren die dit gebrek kunnen opvangen.
– een hooinet is nog steeds niet een geweldige optie omdat het voor paarden vaak frustrerend is. Wat een betere optie is, is een slowfeeder. Eentje die goed door een wetenschappelijk onderzoek naar frustratie bij paarden kwam, is de Pacefeeder. Google maar, ze zijn goed verkrijgbaar en kunnen makkelijk in de hoek van een stal worden geplaatst. Ze zijn ook veel veiliger dan een hooinet.
– brokjes voeren in een mengsel van gehakseld kruidenhooi. Zo doen ze langer met hun voer wat natuurlijk is en ook verveling tegen gaat.
Een goede slowfeeder.
Er is altijd meer te verzinnen, maar dit is vast een goed begin en op de meeste plaatsen wel uit te voeren. Als je een beetje moeite neemt, dan kun je de leefomgeving van je paard dus best verbeteren. Ik ben heel benieuwd wat voor ideeën jij nog hebt!
Mijn lieve vriend Hippach gaat deze maand verhuizen naar een paddock paradise. Ik ben heel gelukkig dat ik een plek heb gevonden waar hij 24 uur per dag buiten zal staan (met de beschikking over een schuilstal natuurlijk) in een kudde en in een omgeving waar hij uitgenodigd wordt om te bewegen. Ik hou je op de hoogte!
Ik heb laatst een paard ontmoet dat zeer menselijke trekjes had. Hij stelde zich aan als hij zijn water dronk. Ik zal het even uitleggen. Dit paard staat in zijn eentje op een wei, naast andere weilanden met paarden die ook alleen staan, en op zijn wei staat een emmer met water. Althans dat hoort er in te zitten. Soms zit er geen water in. Een paard is een heel onderzoekend dier en op die wei heeft hij weinig meer dan zijn emmer. Hij heeft op enig moment ontdekt dat hij die emmer om kan gooien.
De dag dat ik bij dit paard was, was het erg warm weer. Het paard liep langs het draad en telkens naar de emmer, die op zijn kop lag en dus leeg was. Mijn man en ik hebben dit grote dier daarom een emmer water aangeboden die hij direct opdronk. En aangezien de emmer meteen leeg werd gedronken, hebben we hem een tweede emmer aangeboden. Die emmer ging bijna helemaal leeg. Het water dat over was hebben wij in zijn eigen emmer gedaan en er nog een extra bij gedaan. Hij hoefde op dit moment niet meer, maar kwam nog even bij ons staan, aan ons ruiken en zo. Het dier had kunnen drinken dus wij hadden voor dat moment gedaan wat we konden.
Toevallig ontmoetten wij de dag er op de eigenaar. Ik wil trouwens even aangeven dat ik de beide eigenaars graag mag. Ik vroeg wie er tijdens de vakantie voor het water van het paard had gezorgd en dat de emmer lang leeg was. Dat wij, toen wij dit zagen, het paard gelijk water hadden gegeven. Hierop kreeg ik een reactie die mij, en mijn man die niet uit de paardenwereld komt, zeer verbaasde. De eigenaar gaf aan dat het paard best een tijd zonder water kan, dat hij vaak zijn emmer omgooit en dat het paard dan pech heeft. Vervolgens melde hij dat het paard, wanneer het water krijgt aangeboden, gaat drinken om aandacht te krijgen, uit aanstellerij.
Het toekennen van menselijk gedrag aan een paard noem je antropomorfisme en dit is een perfect voorbeeld. Mensen doen dit om gedrag van een paard te verklaren, maar beseffen niet dat ze dichter bij de waarheid komen als ze zich in het wezen paard verdiepen. Wat je ook vaak ziet, is dat mensen het paard ergens verantwoordelijk voor maken of erger nog de schuld van geven. Op dat moment wordt het paard de kwaaie pier en krijgt hij zijn verdiende loon. Dit neemt direct de verantwoordelijkheid weg bij de eigenaar. Als het paard geen water heeft dan is het zijn eigen schuld. Hij heeft het over zichzelf afgeroepen dat hij geen water heeft. En hij heeft het niet echt nodig want hij drinkt om zich aan te stellen en aandacht te krijgen. Terwijl als de eigenaar de verantwoordelijkheid weer zou nemen, dan zorgt hij dat de emmer in de weide in 1 of 2 grote autobanden wordt gezet zodat de emmer niet kan worden omgegooid of misschien pas als deze leeg is en dan is het niet erg. De tweede verantwoordelijkheid is iets vaker naar de wei lopen om het water te controleren en aan te vullen of te verversen.
Paarden zijn geen mensen, maar maken wel op een manier contact met ons dat wij er emoties bij voelen en ook is er in wetenschappelijk onderzoek aangetoond dat mensen en paarden samen via een uniek systeem van aanraking een diepe relatie aangaan, het ‘embodied language system’ (belichaamd taalsysteem) (Game, Ann: Sage Journals volume 7 issue 4, pages 1-12, Dec 1, 2001). Aangezien paarden nog steeds geen mensen zijn, is het toekennen van menselijk gedrag aan paarden, zoals je in dit voorbeeld ziet, voor paarden vaak heel nadelig. Wat kun je beter wel doen? Kijken naar de feiten. Is de emmer leeg? Gauw vullen. En wordt de emmer regelmatig omgegooid? Zet deze dan in banden zodat het dier langer kan beschikken over water. En kijk ook verder… het omgooien komt mogelijk voort uit verveling omdat er verder weinig te doen is op het kleine stukje wei waar dit paard staat. Je kunt verveling tegengaan door ‘enrichment of the environment’, dus het verrijken van de omgeving. Een concept waar mijn volgende blog over zal gaan.
Geniet van je paard!
Hartelijke groet,
Merel Burggraaf
NAC Qualified Equine Behaviourist
Equine Healer / Equine Artist
