Moet je ook altijd zo lachen als je een hond ziet rennen in zijn slaap? John en ik kunnen daar enorm van genieten bij onze Whippet Olaf. Iets minder bekend is dat ook paarden hetzelfde gedrag vertonen! In mijn vorige blogpost vertelde ik allerlei interessante feiten over slaap en in deze vlog zie je hoe Hippach droomt en over vlaktes loopt, met dank aan een lieve attente stalgenoot die de kans nam om dit te filmen! Aangezien REM slaap super belangrijk is en veel paarden niet in de gelegenheid zijn om dit te bereiken, was ik natuurlijk enorm blij dat ik zag dat Hip hier lekker van kon genieten, naast zijn Eddie.
Hippach in REM-slaap. Zijn pair-bond waakt over hem een belangrijke voorwaarde om REM-slaap te bereiken.
Eigenlijk is het best wel grappig. Hip is een prachtig dressuurpaard, hij kan mooi bewegen, heeft een lief koppie en er zijn genoeg gedragingen die prachtig zijn om te zien bij hem. En toch vind ik slaap een van de mooiste gedragingen, of misschien wel het mooiste gedrag, om te zien. Hoe kan iets wat zo saai is, zo mooi zijn?
Slaap is, net als voor ons, ook voor paarden ontzettend belangrijk en wordt helaas wat ondergewaardeerd. Het is zelfs zo dat erg veel paarden slaaptekort hebben. Ik was dan ook intens gelukkig toen ik van een stalgenootje een filmpje kreeg van Hippach die midden in een REM-slaap was. Maar hoe zit dat nu precies met slaap bij paarden?
Paardenslaapjes
Wat de meeste mensen wel weten is dat paarden staand slapen. Er zijn echter verschillende vormen van slaap en bij paarden is iets bijzonders aan de hand. Paarden hebben een polygefaseerde slaap binnen een circadiaans ritme (een ander woord voor slaap-waakritme of 24-uursritme). Polygefaseerd wil zeggen dat de slaap van het paard een aantal verschillende fasen omvat.
Binnen 24 uur slapen paarden tot 3,5 a 4 uur per dag. Globaal gezien is het grootste deel hiervan non-REM slaap. Dit is nodig om het lichaam op te laden en te herstellen. Slechts 5 minuten per dag heeft een paard REM-slaap. Dit is de slaapfase waarin het brein herstelt, indrukken worden verwerkt en al het geleerde wordt verwerkt.
De volgende stadia zijn interessant en te herkennen als je naar je paard kijkt Fase 1
De lichtste vorm van slaap. Dit is een overgang tussen waak en slaap. Je paard is suffig, laat het hoofd zakken en sluit en opent de ogen. Meestal zie de meer paarden tegelijk in dit stadium. Fase 2
Het brein zorgt er, met electrische activiteit, in deze fase voor dat het paard blijft slapen en dus niet telkens de ogen opent tussendoor. Fase 3 (de eerste fase die onder Short Wave Sleep valt)
Het paard valt dieper in slaap, het kan zelfs snurken en het lichaam stopt met bewegen. Fase 4 (de tweede fase die onder Short Wave Sleep valt)
Diepe slaap, die niet erg zichtbaar is ten opzichte van fase 3, maar die vooral gemeten is aan de hand van de breinactiviteit. Fase 5
Dit is de REM-slaap. Het paard ligt en het lichaam is helemaal ontspannen. Er is geen spierspanning, maar wat je wel kunt zien is ‘rapid eye movement’ waar de afkorting REM vandaan komt. Het brein is tijdens deze slaap actief. Het lichaam rust en het brein verwerkt van alles. Met metingen is aangetoond dat het zeer aannemelijk is dat paarden dromen net als mensen. Paarden vertonen dan namelijk vergelijkbare hersenactiviteit. Je kunt ook andere dingen zien tijdens de REM-slaap, namelijk het bewegen van de benen alsof ze lopen en beweging van de oren e.d. Ook snurken en hinniken komt voor. Dit gedrag kennen we vooral van honden, maar paarden doen dit dus ook.
Fase 3 en 4 zijn de Slow Wave Sleep en duurt per dag ongeveer 2 uur van de bovengenoemde 3,5 à 4 uur. De REM-slaap duurt dus maar 5 minuten per dag, maar is tegelijkertijd misschien wel de belangrijkste vorm van slaap.
Waarom is slaap nou eigenlijk zo belangrijk?
Eerst de voor de hand liggende redenen… Ten eerste is slaap een reactie op vermoeidheid en op omgevingsveranderingen zoals donker en licht. Een andere reden is REM-slaap. REM-slaap is de tijd die een paard (en ook de mens en andere dieren) nodig hebben om gevoelig te blijven voor stimuli uit de omgeving. Concreter gezegd helpt het paarden om oplettender te kunnen zijn, dus meer alert voor gevaren uit de omgeving en dus adequater te kunnen reageren op roofdieren. Een andere reden die heel interessant is, is dat tijdens de REM-slaap alle ervaringen van de dag worden opgeslagen en de onbelangrijke worden verwijderd (onnodige info neemt anders plek in). Het is ook van groot belang om de verschillen te kunnen opslaan in geleerde voorvallen en instinctieve gedragingen.
Er wordt dus tijdens slaap erg veel verwerkt en het is dan ook een zeer actief proces. Short Wave Sleep is nodig om het lichaam te herstellen en REM slaap is nodig om het brein (alle indrukken, emoties, ervaringen, instincten en alles wat geleerd is) te herstellen.
Wat betekent dit voor training?
REM-slaap is van essentieel belang voor een paard om stress te verwerken (denk aan training, reizen in een trailer etc). Er worden ook allerlei neurotransmitters en hormonen aangemaakt. Stressvolle situaties en het houden van paarden in een stal beïnvloeden bijvoorbeeld de serotonine aanmaak en beïnvloeden daarmee de slaap omdat serotonine betrokken is bij een goede slaap. Een tekort aan serotonine en slaaptekort hebben depressie tot gevolg. Met als gevolg dat een paard zich niet erg gelukkig voelt en ook humeurig kan zijn. In ergere gevallen heeft het gedragsproblemen en agressie tot gevolg.
Slaap is dus ook absoluut een welzijnsvraagstuk. Erg veel paarden komen helaas niet toe aan REM-slaap, krijgen slaaptekort en kan gedragsproblemen veroorzaken. Jij weet vast hoe het voelt om slaaptekort te hebben en hoe rottig dat is. Voor een paard is dit niet anders. Slaap is dan ook altijd een van de vele dingen waar ik me op focus tijdens een gedragsconsult. Met wat aanpassingen kun je de slaap van je paard positief beïnvloeden.
Jonge Hippie, weer lekker uitgerust.
Het leuke filmpje van Hippach zijn REM-slaap is zo’n genot, dat ik het binnenkort met je zal delen.
Neem gerust contact met me op als je hulp wil met je paard.
Hartelijke groet,
Merel Burggraaf
NAC Equine Behaviourst Level I
Medium voor Paarden
Paardenportretten
Toni, het sportpaard dat opeens ernstig van gedrag veranderde.
Onlangs werd ik benaderd door de eigenaresse van Toni. Haar paard was plotseling veranderd van een lieverd naar een paard dat geen aanraking meer wilde en tot overmaat van ramp opeens een flinke beet had gegeven. De blauwe plek op haar arm loog er niet om. Ook haar vertrouwen kreeg een deuk. Sanne, de eigenaresse, heeft gelijk de veearts ingeschakeld voor onderzoek. Dit onderzoek stond vandaag gepland. Een gedragsverandering zoals deze kan heel gemakkelijk ontstaan door pijn en de veearts erbij halen is een eerste vereiste. Ze wilde ook graag van een andere kant laten kijken naar haar paard en sprak een reading en healing met mij af.
De Reading & Healing van Toni
Zodra ik in de buurt kwam van het paard merkte ik op dat ik maagzweren voel. De veearts kan hem verder gaan onderzoeken en behandelen. Ik voelde ook dat het paard meer te vertellen had. Ik werk het liefst in vrijheid zodat het paard kan doen waar hij zin in heeft. Ik krijg dan ook het meest eerlijke gedrag te zien. Het eerste wat er gebeurde is dat hij aan de andere kant van de longeerkraal ging staan, met zijn billen naar ons toe. De oren naar achteren en de uitdrukking op zijn gezicht was er een van gespannen irritatie.
Ik besloot om samen met Sanne te blijven staan. Healings en readings kan ik immers ook doen met een oceaan ertussen. Ik maakte contact met hem en kreeg weer het bewijs van hoe nobel en groots paarden zijn. Hij begon niet met zijn probleem, maar met wat zijn leven bij Sanne voor hem betekent. ‘Zij heeft me voor haar plezier’ hoorde ik, waarbij een golf van rust en vreugde door me heen stroomde, komende van het paard. Vervolgens vertelde hij me het koosnaampje dat ze voor hem heeft. ‘Ze noemt me Toni Chocolonely, dat vind ik heel leuk.’ Op dit moment krijg ik een gevoel alsof ik in de lach schiet. Sanne was blij verrast.
Ik vertel hem dat hij meer mag vertellen als hij dat wil en dat ik er ben om hem te helpen. Hij vertelde me namelijk wel de leuke dingen, maar verder voelde hij nog erg gesloten en afstandelijk. Even loop ik naar een andere kant in de longeerkraal, nog steeds op grote afstand. Ik zie dat Toni signalen afgeeft die aangeven dat hij dit niet prettig vindt. En terwijl ik hem vraag of hij dit goed vindt, hoor ik hem weer. ‘Ga maar bij haar staan, dan hoef ik maar op een plek te letten.’ Prima, ik ben bij Sanne gaan staan en ben verder gegaan met de reading. Hij vertelde me dat hij het vreselijk vond op ‘de vorige plek’, voor hij bij Sanne kwam. Ook voelde ik dat hij van hand tot hand was gegaan. Vervolgens liet hij me beelden zien van hoe hij getraind was. Dit ging er hard aan toe, onder veel druk en met harde hand. Hij vertelde me dat hij een attribuut was en er geen oog was voor wie hij in wezen is. Hij liet me zien dat hij getraind werd door een man en dat deze man vervelend en hard met hem omging. Telkens weer wees hij op de druk. ‘Ook als ik iets niet wilde, bang was of iets niet kon, moest ik.’ Dan laat Toni me beelden zien waarbij hij werd gereden met allerlei hulpteugels, kort en strak in de hals en met veel pijn en druk in de mond. Zijn leven bestond uit niet veel meer dan dit. Ik zag ook een beeld waarbij hij aan het springen was. Ik deelde tijdens de reading alle info met de eigenaresse.
Intussen voelde ik veel releases en voelde ik ongemak in het buikgebied, het si-gebied en de hals. Ik voelde spanning in de hals en de atlas. De hals voelde hard. Dit was nog steeds allemaal op afstand. Telkens nadat ik informatie had doorgegeven aan Sanne en als ik grote releases voelde, dan ontspande het paard. Hij zuchtte, gaapte, likte en kauwde, zijn blik werd zacht en zijn orenspel werd heel anders. Zijn oren gingen naar voren. Soms keek hij heel open om naar ons. En op een gegeven moment liet hij zijn oren heel ontspannen naar voren en opzij hangen, de ogen ontspannen en zacht en dan weer gesloten en ook zijn mond werd zacht.
Nu kwam het moment dat ik bij hem kon gaan hurken en healing kon geven aan zijn hals en buikgebied, nog steeds zonder aanraking. Sanne was bij me. De healing en reading voor dit moment was klaar. Toni had veel laten zien en verteld. Ook duwde hij dankbaar zijn neus tegen me aan.
Nu begon Sanne te vertellen. Ze heeft hem iets langer dan een jaar en heeft veel info opgespoord over hem. Ze had ook foto’s. Foto’s en filmpjes van een harde manier van rijden, met hulpteugels, hard in de hand, getraind door een man, o.a. voor springen. Alles wat ik had gezien klopte, ondanks dat ik niks wist. Ook is Toni behandeld door de veearts voor klachten in de hals. Het verbaast me niet na alle readings die ik al heb gedaan, maar het is leuk dat dit weer een keer volop bevestigd is.
Ik heb Sanne een groot compliment gegeven. Ze geeft dit paard een heel goed leven. Zo goed dat het nu ineens zo ontspannen wordt dat de lichamelijke ongemakken die destijds zijn veroorzaakt zich nu uitten. Het is niet veel anders dan bij mensen namelijk. Als mensen heel hard hebben gewerkt en stress hebben ervaren en vervolgens op vakantie gaan, dan zie je vaak dat er opeens alles uit komt. Dit zie je nu bij Toni. Stresshormonen hebben de pijn en het ongemak jaren onderdrukt.
Daarnaast heb ik benadrukt dat het erg helend is voor het paard dat hij na zo’n beet een healing krijgt en alle hulp die hij nodig heeft. Op ‘de vorige plek’ zou hij vermoedelijk een hele andere reactie hebben gekregen wat de reden is dat hij altijd alles binnenhield en als een robot het werk uitvoerde. In de veiligheid die Sanne hem biedt, zal hij zich steeds meer kunnen gaan openen.
Zo’n enorme gedragsverandering is haast altijd het gevolg van pijn en ongemak. Een paard heeft er dan niets aan als het gestraft wordt of als het als ‘stout’ wordt gezien. Kijk daar als eigenaar alsjeblieft altijd doorheen. Paarden zijn goudeerlijk. Wij zijn het aan hen verplicht te luisteren en te zoeken naar de oorzaak.
Omdat ik ben opgeleid als gedragsdeskundige voor paarden (met een wetenschappelijke basis) kan ik de informatie die binnen komt tijdens een healing en reading met betrekking tot gedrag, problemen en boodschappen nog beter interpreteren en overbrengen op jou als eigenaar. Ook kan ik altijd ondersteunen in overleg met de veearts.
Update met betrekking tot de healing/reading van het overzeese paard, een prachtige Paint merrie. Gisterenavond kreeg ik bericht (er is nogal een tijdverschil natuurlijk) dat de merrie zich veel beter voelde. De 3 weken voorafgaand aan de healing en reading was ze heel onhebbelijk tijdens het poetsen, de oren naar achteren, bijten, schoppen. Allemaal uitingen dat het paard zich niet goed voelde en door de eigenaresse heel goed opgepakt.
De merrie liet me zien dat ze iemand miste en keek daarbij grenzen over (ik zie dat beeld dan). Toen ik dat de eigenaresse vertelde, liet ze weten dat de broer van haar merrie naar een andere staat is verhuisd. Ze stonden al jaren niet op dezelfde stal, maar toch voelde ze had hij is weg gegaan. Ik had haar op de chat toen ik nog in verbinding was met de merrie en heb haar dus gelijk verder op dit gemis kunnen behandelen.
Na één sessie was er de volgende ochtend direct veel resultaat te bemerken. De merrie was compleet ontspannen tijdens het poetsen, voor iedereen veel fijner
Twee dagen geleden weer een bijzondere healing en reading gedaan voor een paard aan de andere kant van de oceaan. Op afstand dus (op deze foto zie je mij een healing geven aan Hippie toen hij pas 10 dagen bij mij was).
Er was me niets verteld over de situatie met het overzeese paard, maar alleen om hulp gevraagd. Hoe vaak ik ook healings en readings heb gedaan, toch blijft het iedere keer spannend of ik wel voel wat degene die mijn hulp inroept wil weten. Maar ook deze keer was het helemaal raak.
Vanavond werd weer heel duidelijk hoe sterk de banden zijn die paarden onderling hebben. Zo sterk dat zij het precies kunnen aanvoelen of een paard waarmee ze binding hebben nog wel of niet in de buurt is, zelfs al stonden ze al jaren niet meer op dezelfde stal. Het maatje van dit paard is naar een andere staat verhuisd en ze voelt er verdriet over. Ze liet me zien dat ze hem zoekt.
Ook de lichamelijke ongemakken die ik voelde bleken te kloppen. Gelukkig was hier de veearts al bij geweest en loopt de behandeling nog.
Na deze reading/healing is door de eigenaar een en ander bevestigd en duidelijk geworden. Een tweede sessie volgt.
Healings en readings doe ik natuurlijk niet alleen voor paarden overzee, maar ook ‘gewoon’ in Nederland (fysiek of op afstand). Neem daarvoor gerust contact op.
